Burgemeester Jon Hermans heeft het Document Ondermijning in 2019 aangeboden aan het Regionale Informatie- en Expertisecentra (RIEC) om mee te nemen als signaal in een “Ondermijningsbeeld”. Dit schrijft het Noordwijkse raadslis voor PvdA/Groenlinks Rommie van Dokkum in een open brief.

Ze zegt te beschikken over geheime informatie met aanwijzingen dat het Document Ondermijning niet ongebruikt in een la beland is zoals steeds verondersteld is op grond van informatie van B&W in Noordwijk en in de rechtszaken. Het RIEC kreeg het aangereikt door Jon Hermans-Vloedbeld die in 2019 en 2020 waarnemend burgemeester in Noordwijk was voor de VVD.

Daarmee is het document bestuurlijk gebruikt en heeft dus een officiële status, en bevestigt volgens Van Dokkum de terechte opstelling ervan door burgemeester Jan Rijpstra en ex-ambtenaar Ger Oostermeijer. Dat brengt nieuwe aspecten de rechtszaken, die gemeente en querulanten Paul Brandjes en Victor Salman recent verloren. Hoger beroep wordt onwaarschijnlijk.

Dat het college van B&W het nader gebruik van het omstreden document niet erkende brengt de positie van met name de huidige, vertrekkende – lafhartige – burgemeester Wendy Verkleij en wethouder Roberto ter Hark, sinds kort burgemeester van Hillegom, in een bijzonder daglicht.

De hele brief

“Noordwijk, 9 mei 2025

Betreft: Open brief aan college en gemeenteraad over de uitspraak in het document ondermijning en een eventueel hoger beroep.

Geachte burgemeester, wethouders en raadsleden,

Vanwege de terughoudendheid om in het openbaar over deze zaak te praten en de tendens die we proeven om af te stevenen op een hoger beroep, voelen we de behoefte om onze visie te delen.

Er staan stevige uitspraken in het Document Ondermijning. Het zal maar over je gezegd worden: verwijten van cliëntelisme, schijn van belangenverstrengeling, niet integer handelen, de democratie zou zijn ondermijnd, grote woorden als: crimineel, misdaad, corrupte lieden, maffioso praktijken.

Daar wordt je dan mee in verband gebracht. Dat is niet mals en dat is pijnlijk. Er ligt nu een uitspraak van de rechter: Het Document Ondermijning was weliswaar gekleurd en onevenwichtig, maar Rijpstra was wel opdrachtgever, was bevoegd en de kosten van juridische bijstand voor de gedaagden moeten worden vergoed.

Burgemeester Verkleij zegt dat er geen winnaars zijn. De gemeente heeft in ieder geval verloren. Dat verlies noopt tot bezinning op de opstelling, die de raad en het college destijds bij het openbaar maken van het document, hebben gekozen. Ook met het oog op de keuze om als gemeente, al dan niet in hoger beroep te gaan.

De afgelopen weken hebben we aanvullende (geheime) stukken opgevraagd en gelezen. Dat heeft onze visie op wat er gebeurd is, veranderd. Met deze kennis is het onvoorstelbaar om als gemeente te blijven volhouden dat het Document Ondermijning niet van de gemeente is en niet voor intern beraad is gebruikt.

Het blijkt namelijk helemaal niet zo vreemd om een document zoals het Document Ondermijning op te stellen. Ook zijn er duidelijke overeenkomsten in de koers die burgemeester Rijpstra voer en de koers die zijn opvolgster, burgemeester Hermans koos op het gebied van de aanpak van ondermijning en integriteit:

– Rijpstra gaf opdracht tot het opstellen van het Document Ondermijning als basis voor een risicoscan en -analyse. Hermans gaf opdracht voor het opstellen van een Ondermijningsbeeld https://www.riec.nl/maatregelen-en-documenten/ondermijningsbeeld—b-cba en een bestuurlijke scan.

– Burgemeester Hermans heeft het Document Ondermijning aangeboden aan het RIEC om mee te nemen als signaal, zodat het geïncorporeerd kon worden in het Ondermijningsbeeld en heeft het Document Ondermijning daarmee bestuurlijk gebruikt.

– Er zijn gelijkenissen tussen een Ondermijningsbeeld en het Document Ondermijning; bij beide betreft het het verzamelen van signalen en daarmee (deels) vermoedens en subjectieve beelden, die desondanks als stellige beweringen kunnen overkomen. Beide zijn bedoeld als halffabricaat, gericht op het versterken van de aanpak van ondermijning en integriteit van de gemeente. Bij beide documenten is geen sprake van een onafhankelijk feitenonderzoek en wederhoor.

– In de openbare presentatie van het Ondermijningsbeeld van het RIEC bij het ronde tafel gesprek van de raad in juli ’19 is in de presentatie benoemd: “xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx”

 We zien daar inhoudelijk een duidelijke parallel met het Document Ondermijning. Wij raden collega-raadsleden aan om het Ondermijningsbeeld ook te gaan lezen, om zodoende een beeld te krijgen van overeenkomsten tussen beide documenten.

– Het Ondermijningsbeeld is logischerwijs geheim. Het Document Ondermijning is door het college wel openbaar gemaakt. Een in onze ogen onbegrijpelijke keuze nu de intentie waarmee beide documenten zijn opgesteld vergelijkbaar is en de aard van de documenten dezelfde. Al had de toon van het Document Ondermijning professioneler gekund.

– xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

Al met al geeft het voorgaande ons een volledig ander beeld van de loop van zaken dan we destijds bij het openbaar maken van het Document Ondermijning hebben gekregen. Het opstellen van een dergelijk document, is niet ongebruikelijk, maar is door de aard vaak geheim/vertrouwelijk en daardoor bij de meesten van ons niet bekend. Ook is het Document Ondermijning en de signalen die hierin stonden, wel degelijk serieus genomen en voor intern beraad gebruikt door burgemeester Hermans, de opvolgster van Rijpstra. Zij heeft het bestuurlijk ingepast/toegepast.

Daarmee komt het nadrukkelijk afstand nemen van het rapport, zoals dat later tijdens de ambtsperiode van burgemeester Verkleij is gedaan, in een ander licht te staan en blijkt dit een trendbreuk met wat daaraan vooraf ging.

We willen nog benoemen dat van het vernietigen van het Ondermijningsbeeld, zolang een hoger beroep niet uitgesloten is, geen sprake mag zijn. Het voornemen hiertoe verontrust ons.

Het heeft ons verbaasd, dat fracties elk gesprek over de uitspraak inhoudelijk uit de weg gaan met het argument: het is onder de rechter. Nog daargelaten dat dit niet eens het geval is (juridisch onjuist), gaan we het gesprek en de afweging over wat het juiste is om te doen ook volledig uit de weg.

Vasthouden aan een opstelling uit het verleden over status en opdrachtgeverschap van het Document Ondermijning, met alleen oog voor financiële consequenties, is niet houdbaar. Zeker nu er een genuanceerde uitspraak van de rechter ligt en we meer informatie hebben. Hoe zou het de gemeente schaden als elf fracties in het openbaar elk hun eigen visie geven? Hooguit komen we tot een gezondere keuze voor het bestuurlijk klimaat in onze gemeente.

Wij willen het college en collega raadsleden de volgende vragen voorleggen met het oog op de te maken (morele) afweging, wat is het goede om te doen?

– Waarom zou de gemeente oud-collega’s, die net als u met de beste intenties hebben geprobeerd het goede te doen voor de gemeente, opnieuw opzadelen met een lange periode van onzekerheid en torenhoge kosten, terwijl als het gaat om het doen van uitspraken die anderen ‘aantasten in de goede naam en eer’, vanuit de eisers in de media en op de ingekomen stukkenlijst regelmatig vergelijkbare uitlatingen opduiken (de uitspraken in de tweede alinea van deze brief zijn ontleend aan uitlatingen van één van de eisers en kwamen niet uit het Document Ondermijning).

– Was het Document Ondermijning Noordwijk onwaardig? Is het juist niet goed dat hiermee een signaal werd afgegeven bij wat Noordwijk was en misschien ook nog is? Zakelijke belangen stonden en staan misschien nog steeds te dichtbij en omgangsvormen laten ook nu nog te wensen over en er is en blijft ‘gedoe’. Als u vindt dat het ondanks alles wel snor zit, legt u de lat voor ‘snor’ dan niet te laag?

– Vanuit het kamp van de eisers komen ook stevige uitspraken. Wij lezen dat één van de eisers teleurgesteld is, dat de gedaagde oud-wethouders nog voldoende geld hebben voor een advertentie. Was het dan de bedoeling om ze financieel uit te kleden, zodat zelfs dat niet meer zou lukken? Er wordt gedreigd met schadeclaims, huisuitzetting en narigheid. Voelt u niet de behoefte om ook hier nadrukkelijk en publiekelijk afstand van te nemen?

– Is de hele ellende niet begonnen doordat zakelijke belangen al decennia te dicht tegen het lokale Noordwijkse bestuur aanschurken? Iets wat je met het oog op de schijn van belangenverstrengeling en het vertrouwen in de democratie niet zou moeten willen. Welk beeld roept het op bij de inwoner, als we ons als gemeente nadrukkelijk scharen achter de vastgoedondernemers als de trekkers van de rechtszaak?

– Het Document Ondermijning was vertrouwelijk opgeborgen. De eisers in de rechtszaak eisten het op, gooiden daarmee hun eigen glazen in door het te openbaren, stapten naar de rechter en claimden dat degenen die het opgeborgen wilden houden, schuldig waren aan hun kapotte glazen. Het was aan de eisers zelf of het document naar buiten zou komen, zij hadden daar bezwaar tegen kunnen maken. Als je werkelijk bezorgd bent over de aantasting van je goede naam en eer en schade voor zakelijke belangen, dan zou je openbaarheid juist níet willen lijkt ons.

– Nu we weten dat burgemeester Hermans het Document Ondermijning wel degelijk heeft aangewend en de signalen serieus heeft genomen en bij de presentatie van het Ondermijningsbeeld herkenbare elementen uit het Document Ondermijning zijn gepresenteerd, is het plots afstand nemen van het Document Ondermijning dan nog een houdbare optie?

Pro forma in beroep om maar mee te kunnen praten is niet nodig. Vanwege de vrijwaringszaak worden we als gemeente altijd weer bij een hoger beroep betrokken. Al kunnen we ons niet voorstellen dat de eisers de claim voor reputatieschade, die ze door hun eigen WOB-actie hebben veroorzaakt willen doorzetten.

We kunnen ons niet voorstellen dat men op kosten van de gemeenschap een hoger beroep zou willen doorzetten, terwijl er minder kostbare en meer effectieve vormen zijn om er samen uit te komen. Je wint daar sowieso geen kiezers mee. Is dat de boodschap die we de inwoners willen meegeven: ‘we vechten elkaar de tent uit en u mag dat betalen’.

Graag sluiten we af met een citaat van Peter Molthoff, 101 jaar oud, lid van het verzet in WOII en later burgemeester, uit de Volkskrant van 3 mei ’25: ‘Als je oorlog wilt voorkomen, moet je vrede sluiten met je vijand’.

Rommie van Dokkum, GroenLinks-PvdA Noordwijk”