Het document ‘Ondermijning van de lokale democratie in Noordwijk’ oftewel het rapport Rijpstra-Oostermeijer oftewel het Zwartboek kwam op 18 september 2024 voor de rechtbank Den Haag in een langdurige zitting. Gedaagden wordt smaad en laster verweten met de inhoud van dit stuk.

Het stuk is openbaar geworden na een beroep op de Wet openbaarheid bestuur (Wob) door de personen die nu zelf de rechtszaak aanspannen: Victor Silvester Jeron Maria Salman en Paul Louis Maria Brandjes, beide wonende te Noordwijk. Hun advocaat is Matthijs Kaaks van bureau Boekx.

Ze vertegenwoordigen een groep personen en organisaties, onder anderen Andries de Boer, Hans van Egmond, Els van Egmond, Lenie Scholten-Droog, Paul Taverne, Henk Hoogervorst, Jan de Ridder en Gerard Duijndam en Hans Stol. Een aantal van hen zetelde namens VVD en CDA in de gemeenteraad van Noordwijk, en voelt ziche eveneens in de eer aangetast door de inhoud van het document.

Gedaagden zijn de ex-wethouders Johannes Martinus Nicolaas Bakker, Gerben van Duin en Anthonie Theodorus Van Rijnberk, ex-fractievoorzitter van lokale partij Puur Taetske Titia Visser-Danser, allen wonende te Noordwijk, en ex-bestuursadviseur en controller van de Gemeente Noordwijk Gerardus Jacobus Johannes Oostermeijer te Weesp.

Belangrijkste advocaat van de verdediging is Christiaan Alberdingk Thijm van bureau Brandeis namens Bakker, Van Duin en Oostermeijer, Olivier van Hardenbroek namens Van Rijnberk en Jan  Dekker van Teekens Karstens namens Visser–Danser.

Verbod op verspreiding

In 2023 vorderde Kaaks namens Brandjes en Salman dat de gedaagden niet langer de inhoud van het gewraakte rapport zouden verspreiden. Zouden zij die wel doen dan zouden ze in elke geval dat vergezeld moeten laten gaan van de tegenwerpingen en verklaring daarover van de gemeente Noordwijk. Deze eis is later ingetrokken. Wel diende Brandjes een tuchtklacht tegen Alberdingk Thijm in bij de Orde van Advocaten en een klacht bij de Raad voor de Journalistiek tegen Quote. Beide klachten zijn verworpen, die tegen Quote op formele gronden.

Alberdingk Thijm over de eis voor geheimhouding: “Het standpunt van eisers is zo ongehoord brutaal dat de ironie je bijna zou ontgaan. Eisers willen de openbaarmaking en verspreiding van een document aan banden laten leggen, dat zij zelf via een Wob-procedure openbaar hebben gemaakt.”

Het rapport is bovendien grotendeels gebaseerd op openbare stukken en bekende feiten: gemeentelijke rapporten uit 2004 die weg waren van de website van de gemeente maar die u hier kunt terugvinden, de serie artikelen en vraaggesprek in het Leidsch Dagblad (herpublicatie) en artikelen die elders zijn gepubliceerd, onder meer in Binnenlands Bestuur.

Volgens Alberdingk Thijm moet de klagers bij de auteurs van deze rapporten en artikelen zijn en niet bij de beklaagden die ze verzamelden voor een rapport. Volgens hem kent de rechtszaak louter als doel intimidatie door “een machtige, zeer gefortuneerde vastgoedondernemer en een vastgoedadviseur proberen drie wethouders, een oud-gemeenteraadslid en een oud-gemeenteambtenaar juridisch het zwijgen op te leggen…het doel is ook te voorkomen dat de huidige en toekomstige lokale politici in Noordwijk de vastgoedbelangen. Het gaat, met andere woorden, om precies de ondermijning en intimidatie waar het document verslag van doet.”

Kaaks liet eerder namens de klager een getuigenverhoor houden en de opslag van telefoon en computers van Oostermeijer kopiëren.

Het college van B&W van onder meer burgemeester Wendy Verkleij en wethouder Roberto ter Hark – die burgemeester van Hillegom wordt – heeft afstand genomen van het rapport en weigert de ex-wethouders de juridische kosten te vergoeden. In een aparte rechtszaak houden gedaagden de gemeente Noordwijk aansprakelijk voor het rapport en vorderen ze alsnog financiering van hun zaak door de gemeente.

Die besloot niet te helpen op grond van de overtuiging dat er nooit een officiële gemeentelijke opdracht was voor het rapport. Voormalig burgemeester Jan Rijpstra heeft bevestigd bij de opdracht betrokken te zijn geweest, om op een rij te zetten hoe in de loop der jaren het gemeentebestuur te lijden had van ongepaste beïnvloeding voor vastgoedbelangen van onder meer Brandjes en Salman. Toenmalig gemeentesecretaris Karten Hof heeft ontkend dat Rijpstra opdrachtgever was.

Rijpstra heeft het rapport gedeeld met opvolgster Jon Hermans en met Holland Integrity Group voor onderzoek. De opvolger heeft het later gedeeld met bureau Bing voor integriteitsonderzoek, aldus advocaat Alberdingk Thijm.

De klagers menen dat ze zeer ernstig geschaad zijn door de laster en smaad door genoemd document. Winnen ze deze zaak dan volgt een eis tot schadevergoeding. Verliezen ze die, kunnen ze doorgaan naar het gerechtshof en vervolgens de hoge raad, teneinde de gedaagden verder op juridische kosten te jagen.