Verdienen met nietsdoen. De vastgoedstrategie is vaak even doorzichtig als lucratief: naar overheden bereidwilligheid tonen voor nieuwbouw, met extreme eisen voor wijziging van bestemmingsplannen. En dan maar talmen en wachten, totdat een gemeente in arren moede de grond en bouwvallen koopt die op papier jarenlang alleen maar meer waard zijn geworden.

[Dit is het vierde deel van de serie van Peter Olsthoorn over politiek en vastgoed in Noordwijk, die gepubliceerd is in het Leidsch Dagblad. Dit artikel verscheen op 29 december 2016]

Dan moesten ze maar voelen! Uit pure woede trok Ronnie van der Putte een groot houten scherm op rond lege bungalows in de Noordwijkse duinen. Hij was het dwarszitten van zijn bouwplannen door de gemeente meer dan zat.

Het mocht niet baten voor Van de Putte, hij verloor zijn strijd. In een poging om hem uit te roken liet de gemeente later beslag leggen op een villa. Maar de gemeente bleef deels opgescheept zitten met ‘schaamplekken’; leegstaand onroerend goed met een verpauperde aanblik.

Met name de gezichtsbepalende pleinen aan beide kanten van de drukke Wilhelminaboulevard in Noordwijk staan bekend als de schandplekken van ’vastgoedboeman’ Ronnie van de Putte. De man achter Bever Holding en de Muntendamsche Investerings Maatschappij was eigenaar van grond op toonaangevende locaties aan de kust. Bouwplannen sneefden keer op keer, met beschuldigingen over en weer door gemeente en Van de Putte.

Zo bleef Noordwijk zitten met schandvlekken, zoals de markante Vuurtoren die vele jaren met zijn voeten in de bagger stond: een verpauperd plein, een topbadplaats onwaardig. Dichtgetimmerde winkels en houten schuttingen op een toplocatie in een chique badplaats, een doorn in het oog van de gemeente. En Van de Putte had geen haast om er iets aan te doen.

Ook Leiden had te kampen met ’krottenkoning’ Ronnie van de Putte. Leiden waagde een poging tot onteigening van panden bij het station. Verdienen met nietsdoen en schijnbouwplannen bleek voor Van de Putte ook hier lucratief.

De bekende makelaar Harry Mens was ooit zakenpartner van Van de Putte in een beursfonds en een hele serie binnen- en buitenlandse vennootschappen. Hij vindt echter nu van Van de Putte: ,,Hij heeft nog nooit iets gebouwd, en hij wordt er nog rijk van ook.’’

Geduld loont, want Leiden kocht de panden uiteindelijk, met grote winst voor Van de Putte.

In Noordwijk overspeelde Ronnie zijn hand aanvankelijk. Na grote financiële problemen zal hij uiteindelijk toch veel winst boeken op de vele aangekochte percelen, mocht er komende jaren gebouwd worden.

Masterplan

In de jaren tachtig maakte Van de Putte zijn entree in Noordwijk en bouwde zowaar: de gezichtsbepalende dancing The Grand in uitgaansgebied De Grent. Decennialang verwierf hij wel meer en meer grond aan de kust, maar bouwvoornemens bleven steken in woorden. Dichtgetimmerde winkels en houten schotten vormden het publieke beeld van zijn onwil om met de gemeente tot akkoorden te komen.

In 2002 was daar plotseling zijn ‘Masterplan’ voor de Wilhelminaboulevard, met bouwontwerp ‘Licht op de Badplaats’, vervaardigd met de Luxemburgse architect Léon Krier en een Belgisch bureau.

‘Het is mijn Noordwijk’, liet Van de Putte zich ontvallen bij de presentatie van deze plannen. Hij doelde niet op zijn geschatte 25 procent eigendom van de dure grond direct aan de Noordwijkse kust. Nee, ‘mijn Noordwijk’ stond voor zijn nobele intenties om de badplaats in de vaart der volkeren omhoog te stoten.

In dit zelfbeeld van Noordwijkliefde had Van de Putte gezien zijn staat van dienst weinig medestanders. Wel Harry Mens, die meende dat Van de Putte eindelijk enige levenswijsheid had gevonden. Hij steunde zijn plan openlijk en deed een goed woordje voor de man.

Maar volgens ondernemer Ed van der Meer was Van de Putte nog altijd ‘een regelrechte gangster, een schurk’ (Leidsch Dagblad, 30 september 2002). Later kwam Mens ook terug van zijn positieve indruk.

In datzelfde LD betoonde vastgoedadviseur Victor Salman zich een pleitbezorger van de uitvoering van het Masterplan. Hij vond dat Van de Putte ten onrechte het predikaat ‘onbetrouwbaar’ meedroeg en dat Noordwijk ‘een streep onder het verleden’ moest zetten. Het jaar daarop werd duidelijk dat Salman adviseur was van Van de Putte.

Salman was naar eigen zeggen ook kort ‘intermediair’. Volgens Piet Barnhoorn, destijds wethouder, stond hij vanaf de presentatie van het Masterplan aan de kant van Van de Putte.

Een goed jaar na de presentatie liepen de gesprekken over uitvoering van het Masterplan spaak. ,,Ik voel me als een kind behandeld’’, zei Van de Putte tegen het Leidsch Dagblad. Hij vond de eis van de gemeente om een sterke partner in de arm te nemen, die uitdrukkelijk niet bij bouwfraude was betrokken, absurd. Zijn adviseur Salman gaf de gemeente de schuld. Die had bouwvergunningen moeten afgeven.

Hard

B&W van Noordwijk gingen het hard spelen, met name burgemeesters Harry Groen en Jan Pieter Lokker en de wethouders Barnhoorn, Van Rijnberk en Van Ast. En met succes. De rechter bekrachtigde de juistheid van boetes (van ruim 500.000 euro) voor zogenaamde ‘schandplekken’ en de intrekking van een bouwvergunning wegens niet bouwen. Na de uitspraak volgde beslaglegging. De gemeente had Van de Putte in de tang.

Maar nog steeds: niet bouwen. De harde hand van de gemeente was even noodzakelijk als ineffectief. Wel sloopte Van de Putte wat panden; dat waren nu gaten in plaats van krotten.

Van de Putte en partner Ria Rijs exploiteren hun vastgoed in beursfonds Bever Holding, waar hun eerdere bedrijf Bonavella mee fuseerde in 2007, en in de Muntendamsche Investerings Maatschappij (MIM).

Met Bever kwam Van de Putte in grote problemen toen Staalbankiers in 2015 voor ruim €18 miljoen beslag op vastgoed legde. Hij verzweeg de beslaglegging. Nadat die maatregel uitlekte verbood beurswaakhond AFM de handel in aandelen Bever onmiddellijk.

Van de Putte liet officieel weten: ‘Bever Holding is druk doende meerdere projecten uit haar portefeuille te gelde te maken. Evenzeer wordt met serieuze marktpartijen onderhandeld om te komen tot onderbrenging van de totale portefeuille ter ontwikkeling.’

De bank zegde voorafgaand aan het beslag bij Bever de kredietfaciliteiten ter waarde van ruim 20 miljoen euro op, de facto de nekslag voor Bever. Van de Putte zelf was, als gebruikelijk, niet onder de indruk: ,,Beslag, beslag. Meneer weet u wat beslag is? Daar maakt mijn vrouw elke week cake van’’, zei hij tegen het Leids Dagblad.

De reddingsboei kwam in juli van Reggeborgh, het financieringsbedrijf van Dick Wessels die geld stak in Bever in ruil voor een onbekend, maar fors aandeel. Bouwbedrijf VolkerWessels was nu een zuster. Zou dit eindelijk eens tot effectief bouwen leiden?

Er kwam een ervaren interim-bestuurder bij Bever Holding, Hein van der Ploeg, die na een jaar per direct opstapte. In november 2015 sloot Bever Holding een overeenkomst met Staalbankiers voor herfinanciering. Beslagen werden opgeheven en in april 2016 maakte Bever Holding bekend samen met het bouwconcern en Noordwijk te komen tot een ‘ambitiedocument’. Dat is nieuwspraak voor gezamenlijke bouwplannen: wie doet wat voor hoeveel geld?

Wellicht komt daarmee een eind aan de strijd rond Ronnie van de Putte en zijn deels verpauperde gebieden met leegstaande panden.

Manege

Nooit een saai moment met Van de Putte. Begin dit jaar vloog een voormalige manege die Van de Putte kocht in de fik. Gelegen op een zeer aantrekkelijk perceel tegen de duinen. Maar ook daar staat het bestemmingsplan lucratieve exploitatie in de weg.

,,Duizend procent brandstichting’’, wist Van de Putte die uit België kwam rijden om de kijken wat de schade was. (‘Of het gelukt was’, zo ging de grap in het dorp.). Maar zo liet hij erop volgen: ,,Dit is verschrikkelijk.’’

Boeiender was de plotseling aan het licht gekomen fout met bestemmingsplannen voor een van de pleinen in bezit van Van de Putte. Voor dit Palaceplein (‘het Gat van Palace’) bleken bouwrechten bij de vernieuwing van bestemmingsplannen in 2013 verhoogd te zijn met ruim 6000 m2 naar een kleine 17.000 m2. Foutje, bedankt en Van de Putte schonk nog eens vol: bij 6000 euro per m2 kreeg hij daarmee ruim 35 miljoen euro cadeau. Met een bouwhoogte van 29 meter, ook aanzienlijk boven de ooit zo hard verdedigde 26 meter van de vuurtoren.

Een blunder van de externe deskundigen en ambtenaren en van verantwoordelijk wethouder Leon van Ast? Of zat er meer achter? Geruchten te over, maar elke aanwijzing voor malversaties ontbreekt.

Ook de beschrijving van restaurants en dancings in dit deel is aanzienlijk verruimd. Tot verontwaardiging van de betrokken wijkvereniging.

De VVD, die de fout ontdekte na een tip van een betrokkene, wilde de gemeenteraad de zaak laten onderzoeken, maar B&W trok dit onderzoek naar zich toe. Wat op begrijpelijke kritiek stuitte van VVD-voorman Roberto ter Hark: ,,Een kwalijk gevalletje ‘slager keurt het eigen vlees’.’’

Wethouder Hans Bakker (Puur Noordwijk) wil ondertussen doorgaan met Bever Holding en VolkerWessels om bouwplannen te smeden. Dick Gutlich (D66) die recent met succes bemiddelde bij Hotels van Oranje, houdt z’n vingers gekruist: ,,VolkerWessels staat bekend als een degelijke en betrouwbare partij en ik hoop dat dit een goede invloed heeft op Van de Putte, want we hebben al te veel ellende en conflicten met die man meegemaakt.’’

VEB

Aandeelhoudersclub VEB was zeer kritisch over Bever Holding: ,,Zelfkritisch vermogen lijkt bij Bever Holding compleet te ontbreken. Het vastgoedfonds zit al jaren helemaal klem. Er is geen geld en mankracht om nieuwe projecten te financieren, inkomsten zijn er vrijwel niet’’, liet de VEB weten.

In 2007 nam Van de Putte de controle bij Bever over door een fusie met zijn vastgoedfonds dat tot dan toe Bonavella heette. Van de Putte kreeg daarmee de gewenste beursnotering.

Echter, de aandeelhouders kregen over 2008 een verlies van 19 miljoen euro voor de kiezen. De winst schommelt erg op grond van (her)waardering, want huuropbrengsten zijn als gevolg van veel leegstand blijvend laag. Zo zakte de winst van 2,7 miljoen in 2014 tot vrijwel nihil in 2015.

De waarde van de vastgoedportefeuille daalde van 132 miljoen in 2007 tot 125 miljoen in 2013, maar steeg weer tot 129 miljoen in 2014. Schulden daalden van 32 tot 20 miljoen.