Hotels van Oranje is één van de gezichtsbepalende bedrijven in de regio Leiden. Van het zieltogende Boulevard Hotel in 1985 tot het hoogtepunt, het logeren van de Chinese president Xi in 2014; Mol en partner (ook privé) Charles de Boer bouwden een bloeiend bedrijf op. Dat voor ’100 miljoen’ nieuwbouw pleegt.

[Dit bijzondere vraaggesprek met Bram Mol, mede-oprichter van Hotels van Oranje, verscheen op 14 januari 2017 in het Leidsch Dagblad]

Mol praat zonder mede-eigenaar en partner – zowel zakelijk als privé – Charles de Boer aan zijn zijde maar met hun assistent – al bijna 30 jaar! – Mariëlle Koper. Hij spreekt de bediening toe in klare woorden. ,,Medewerkers vragen om een heldere, strakke leiding. Duidelijke taal verstaan we allemaal. Dan weten we waar we aan toe zijn.’’

Bram Mol. © Publiciteitsfoto

Bram Mol lijkt het juist dat louter publicatie plaatsvindt van tekst die hij goedkeurt. Zo werkt het echter niet met journalistiek. Correcties vinden plaats op feitelijke onjuistheden en verkeerde interpretaties. Anders is er geen interview. Mol gaat in een goed gemoed akkoord, en we zitten in het najaar op zijn terras aan de Koningin Wilhelminaboulevard, een van ’s lands mooiste plekken.

Wordt dit de mooiste autoloze boulevard in Nederland om te flaneren?

,,De overweging kan ik me voorstellen, maar wij hebben al een entree aan de Koningin Wilhelmina Boulevard, die nog groter wordt. En ook de collega bedrijven om ons heen zijn dan onvoldoende bereikbaar. Dus nee, in dat plan gaan wij niet mee.’’

Pionieren in Noordwijk

Hoe begon u hier?

,,Wij kochten begin 1985 het Boulevard Hotel dat zieltogend was. Toen wij kwamen was er zo’n crisis in Noordwijk. Alles was deplorabel, veel dichtgetimmerd. Huis ter Duin was een opvanglocatie voor bejaarden uit Sassenheim. In de winter waren alleen restaurant De Vuurtoren en De Blauwe Gans open, de rest was gesloten. Allemaal narigheid.’’

Jullie hadden het tij toch ook tegen?

,,We hadden aanvankelijk helemaal niet de uitstraling en aanloop. Het begon met een slechte winter, nat voorjaar en verregende zomer, waarop wij dachten: Hebben we dit wel goed gedaan?’’

,,Toen zeiden onze vaders: Ga nog maar even door, we waren pikkies van net even door de 25. Zo’n waffel, maar met de ruggengraat van een garnaal. Daarna begon het toch te lopen. Onder meer door huwelijksjubilea die terugkwamen in ons hotel.’’

Tegen het zere been van grote ondernemers hier?

,,De mastodonten, om ze maar even zo te noemen. Zoals mijnheer Oostdam van De Witte Raaf, mijnheer Van Rhenen met De Herberg, en mijnheer Joop Droog van De Graaf van het Hoogveen met zijn Michelinster, Nico van Hese sr. en Gé Noorlander en Alois Eberhart van Huis ter Duin waren begrippen. Dat waren de mannen die hier de lakens uitdeelden. Gevestigde bedrijven waar wij erg tegenop keken.’’

,,Wij waren twee vreemde jongens in een gemeente waar de invloed verdeeld was. We konden ook niet op het strand exploiteren. Mijnheer Haak van Haak Olie regelde toen dat we één aandeel konden kopen om bij Stichting Zeebad aan te haken. Toen konden ook wij een strandpaviljoen gaan exploiteren.’’

De congresmarkt aangeboord?

,,Wij haalden de bijeenkomst van een werklozenproject uit Amsterdam hierheen als eerste grote bijeenkomst. We hingen een paar tl-bakken op, zetten wat tafeltjes neer. Dat klinkt misschien romantisch maar dat was onze kale, naakte waarheid. We kregen overboekingen van De Baak om wat cursussen te draaien. We begonnen als derderangs driesterrenhotel en zijn toen gaan groeien. We breidden uit met zaaltjes.’’

,,In 1987 zouden we gaan uitbreiden met 180 kamers. Maar Hotel Oranje kwam naast ons, een concurrent. Gebouwd door Jacques de Geus die in Noordwijk een groot accountantskantoor had, een nestor van het CDA ook. Samen met Matthijs Kuipers trokken ze een investering los bij de Nationale Investeringsbank.’’

Was dat met Arie van der Zwan als NIB-baas, daarna de baas van Vendex?

,,Jawel, die wilde de stoffige NIB in grote projecten laten investeren. Maar hier had hij niet goed opgelet, want al na een jaar kwam Hotel Oranje in grote financiële problemen door een open einde constructie. In het bankroet sleepte het hotel allerlei andere bedrijven mee, waaronder aannemers.’’

,,De bank benaderde ons of we interesse hadden voor overname, wat het geval was. Dat ging er beroerd aan toe, Paulianeus gedrag [bedrog met failissement, red.] en bedreigingen en intimidaties van schuldeisers die verhaal kwamen halen omdat de heren zich niet aan afspraken hadden gehouden. Daar hadden wij echter als potentiële nieuwe eigenaren niets mee te maken.’’

Hoeveel betaalde u?

,,19,5 miljoen gulden, 8,5 miljoen euro. We werden ineens vijf keer zo groot. Dus we zagen af van uitbreiding van ons eigen Boulevard Hotel ondanks de vergunning die we al hadden. Oranje had de kamers, wij vooral zalen, dus ideaal voor de zakelijke markt. Na een jaar brak de Golfoorlog uit en zagen wij zwarte sneeuw voor onze ogen.’’

,,Maar na zes weken was die over en begon het te draaien. We werden met Oranje nationaal en internationaal. We kochten elf villaatjes op en sloopten die voor een parkeerterrein.’’

Met alsmaar grotere congressen en klanten?

,,Begin jaren negentig kregen we de grote NAVO-congressen. We gingen intercontinentaal werken, Jaap Liethof kwam als commercieel directeur en we namen het Beach Hotel aan de andere kant van het Boulevard Hotel erbij. Jaap reist met zijn sales team nu naar Azië en Amerika voor de acquisitie.’’

Waarom kwam de NAVO toen naar jullie en vergadert nu vooral in Huis ter Duin?

,,De NAVO en andere wereldorganisaties vergaderen nog steeds bij ons. Wij zijn een betrouwbare en solide partij. Je wordt dan tot in je vezels nagetrokken. Buitenlandse Zaken verdeelt de internationale congressen, onder meer op grond van veiligheid. Zo waren wij de enigen die de Chinese president konden onderbrengen met heel zijn gevolg voor de nucleaire veiligheidstop in Den Haag in maart 2014.’’

Obama niet, Chinezen wel

Maar niet Obama en zijn gevolg, die logeerden in Huis ter Duin?

,,Ik ben ervan overtuigd dat Obama niet in Noordwijk overnacht heeft. Er is geen enkel beeldmateriaal van, maar dan ook niets. Vraag het maar. Waar zijn dan de foto’s?’’

Ik maakte zelf een foto van The Beast met de president bij het wegrijden uit de poort van Huis ter Duin. Hij zwaaide naar ons…

,,Heeft u hem echt, duidelijk zelf gezien of heeft u alleen een silhouet in de auto gezien? Er zijn twee van die auto’s overgevlogen uit de VS. De Amerikaanse ambassade in Den Haag was de enige veilige plek. Waarschijnlijk is er hier een dummy ingezet ter afleiding. Want er is geen beeldmateriaal. Obama heeft in Den Haag geslapen. Al die wereldleiders zijn het kwetsbaarst als ze onderweg zijn.’’

Zoals Kennedy met die open wagen zijn einde tegemoet reed. Maar The Beast beschermt toch optimaal? De hele snelweg A44 was ook niet voor niets afgezet?

,,Zoek het maar uit, mijnheer de onderzoeksjournalist. Ik kan het niet bewijzen, maar er is ook geen enkel bewijs dat hij hier zelf wel was.’’

,,Ook is sprake geweest in een fregat voor de kust waarin Obama zou slapen. Allemaal afleidingsmanoeuvres. Obama is niet gezien. De minister van Buitenlandse Zaken is wel geweest, maar niet Obama. Het maakt me ook niet uit.’’

De directeur van Huis ter Duin zegt hem de hand geschud te hebben? Van een stand-in?

,,O ja, niet gezien. Bij ons was alles open, veel foto’s.’’

[Stephan Stokkermans, directeur van Grand Hotel Huis ter Duin, moet hartelijk lachen om de bewering van collega Mol: ,,Het zou heel vreemd zijn als ik niet de hand gedrukt had van president Obama tijdens de uitgebreide meet & greet met de president en de foto’s van hem en zijn hele gevolg namaak zouden zijn. Ook diverse Nederlandse Politiefunctionarissen en Amerikaanse staf hebben hem gesproken.’’

Stokkermans erkent wel dat er weinig foto’s zijn. Zo bezit hij alleen een foto van Obama met (schoon)familie Noorlander; ,,We mochten zelf geen eigen fotograaf gebruiken. De Witte Huis staf zelf heeft veel meer beeld, dat niet openbaar is. Maar hij heeft 100 procent zeker in Huis ter Duin gelogeerd.’’]

De Chinezen kozen wel voor Oranje?

,,Na de eerste belangstelling hoorden we aldoor niets, dus we rekenden er niet meer op. Toen kwam de Chinese ambassade in het najaar van 2013 met een garantie en de pro-forma nota met 50 procent van het factuurbedrag werd gelijk, pats boem, per omgaande betaald.’’

,,Wij zaten op rozen, want ze kwamen geen twee dagen zoals de Amerikanen maar zes dagen, de president zelf met zijn vrouw. Inclusief een staatsbezoek van de Koning en Koningin èn een hele mooie Chinees-Nederlandse Handelsmissie hier in onze hotels. We waren er dus helemaal niet rouwig om dat wij de Amerikanen niet hadden. Wij hebben een heel fair share gehad van die wereldtop, vergeleken met de anderen.’’

Hoefde u niet over prijs te onderhandelen?

,,Jazeker, want eerst wilden ze alleen Hotel van Oranje boeken. Maar wij zeiden: Wacht even, alles moet dicht, golfzwembad, restaurants, Beauty Oranje enz. Uiteindelijk de hele accommodatie. Er hebben hier 500 Chinezen in huis gezeten. En waar allemaal? Alle bijna 300 hotelkamers waren gevuld. Ze waren zeer bereid om te betalen. Ook voor alle aparte eisen voor de president. Een speciaal bed voor hem et cetera.’’

,,Ze namen de hele accommodatie echt over. Daar hadden wij dan niets meer over te zeggen. We moesten geaccrediteerd worden om in ons eigen hotel naar binnen te mogen en dagelijks door de sluis voor controle.’’

Moeilijke communicatie?

,,Het was een belevenis. Het is ook geen democratie. Het is anders dan wij zijn. Als wij het ergens niet mee eens zijn, zeggen we dat tegen elkaar, of gaan we naar de rechter. Daar worden andere maatregelen genomen als bijvoorbeeld iemand niet functioneert.’’

,,Ze kennen geen tegenspraak. Dat snappen ze ook niet. Wie betaalt, bepaalt. Linksom of rechtsom. Als je een ander idee oppert, kijken ze je aan: Ben ik niet duidelijk genoeg geweest?’’

Er kwam een voorproever mee?

,,Om te beginnen eigen koks. De hele keuken werd overgenomen door Chinese medewerkers. Ze laten echt niets aan het toeval over. Het is wel de Chinese president.’’

,,Ze hadden strenge eisen. Zo moesten we in alle kamers voorzieningen treffen zodat ze met hun hoofd in dezelfde richting konden slapen. Dat is nodig voor een goede nachtrust, menen ze. Dat is niet Nederlands, maar de Oosterse cultuur. Of het bijgeloof is, ik weet het niet. U vraagt en wij draaien.’’

Ongeëvenaarde beveiliging?

,,Geheim agenten bleken al eerder bij een congres hier te zijn geweest zonder dat wij het wisten en kenden elke decimeter van het hotel uit hun hoofd. Er is niets aan het toeval overgelaten en wij wisten van niets. Maar goed ook, want alles weten maakt niet gelukkig.’’

,,Het penthouse waarin we hier zelf wonen als we in Noordwijk zijn, moesten we veertien dagen tevoren verlaten. Daarin kwam namelijk de president.’’

Om te voorkomen dat er een bom achterbleef? Of iets met leidingen en snoeren geknoeid werd?

,,Nee, de lucht moest vertrouwd zijn, bang voor vergiftiging. De airconditioning moest uit en de lucht moest helemaal eigen worden, van deze Chinese mensen. Dat kan ik nu na twee jaar wel vertellen.’’

Om Chinese zweetgeur binnen te brengen of om te voorkomen dat er gifcapsules in de airco ingebracht konden worden?

,,Geen idee, ik kan niet suggereren en insinueren. Alles ging potdicht, er gingen vier Chinese gasten in en niemand mocht er meer bij. Dan vraag je je toch af: Wat is dit? Daar denk je het jouwe van, niets ten nadele. Dat is aan hen. Het was een geweldige, maar ook hele bijzondere ervaring.’’

Enorme bewaking, de hele boulevard afgezet…

,,De Chinezen hadden zelf ook beveiligd. Enkelen hadden hun domicilie in de Entresol boven De Wintertuin en daar stond het zwaarste wapentuig dat je maar kunt bedenken. China wilde op elke vleugel van het hotel mitrailleurs neerzetten. Nederland wilde dat niet, maar u raadt wel wat de uitkomst was: Op alle vleugels stonden wel mitrailleurs. Dus China was leidend.’’

Niets gezien, niet zichtbaar. Moest het niet geheim blijven?

,,Nu, na twee jaar, is het geen geheim meer. Ze hebben zich zeer correct gedragen, ook financieel en operationeel. Geen schades, ze waren zeer gedisciplineerd.’’

,,We hebben aan al hun opdrachten voldaan want er kwam niet één klacht, alles is voldaan. En als dank kreeg we geen onderscheidingen zoals van de Amerikanen die een collega liet zien bij Pauw & Witteman, maar een origineel Chinees porseleinen servies. Dit presidentiële servies was voor ons en staat hier in de vitrine. ’s Lands wijs, ’s lands eer.’’

Heeft u de Chinese president gesproken?

,,Nee, onze algemeen directeur Jaap Liethof was gastheer, samen met toenmalig burgemeester Jan Pieter Lokker. Zondagmorgen was de ontmoeting met de Koning en Koningin. Alle hoeken en gaten waren beveiligd. We moesten ook zelf weg en wij wilden niemand voor de voeten lopen.’’

,,Maar vrijdagavond zagen wij het allemaal aan, met een enorme politiemacht. We wonen in Leusden en enkele dagen per week zijn wij in Noordwijk. Wij dachten: Dit maken we nooit meer mee. We wilden er toch graag bij zijn, maar in Noordwijk waren alle collega-hotels vol met pers en zo. Toen hebben we kamers bij Hilton in Leiden gehuurd en wij zondagmorgen vroeg hierheen, op bezoek bij ons eigen bedrijf.’’

In september 2016 het mondiale evenement, WK Live Saving hier op de boulevard. Haalde u dit mede hierheen?

,,Hier loopt de wereldtop en we hebben met elkaar ontzettend veel gedaan om de voorkeur op Noordwijk te laten vallen. Ik hoop dat het gemeentebestuur beseft welke meerwaarde het bedrijfsleven heeft om in een kleine gemeente als Noordwijk zulke grote evenementen te kunnen houden. Onze eigen Oranje Promenade ligt nu vol met een halve meter zand voor de wedstrijden.’’

Is dit geen openbaar terrein?

,,We hadden vroeger al een groot deel duinen aan de overkant van de boulevard in bezit gekregen, van de vuurtoren tot Hotel Noordzee. Dat is geruild met de gemeente voor meer grond rondom de hotels. Zij 800 meter lengte, wij 400 meter, met 300.000 euro bijbetaling door ons aan de gemeente. In buitengewoon goed en constructief overleg met toenmalig wethouder Hak van Nes geregeld, want het was een zeer precaire ruil.’’

Ook theater De Muze, hier dichtbij, lijkt een typische exponent van Noordwijk als dorp te klein voor het tafellaken en te groot voor het servet. Is de Muze u ter overname aangeboden door burgemeester Groen voor 1 euro?

,,Mijnheer Groen riep nog weleens wat voor de vuist weg. Het kan best eens gevallen zijn omdat De Muze natuurlijk een zwaar verlieslatend object werd voor de gemeente maar wij hadden er toch geen belangstelling voor.’’

,,Wel hadden wij belangstelling om de theaterzaal voor dagdelen te huren voor congressen voor onze hotels. De gemeente verhuurt het op de aantrekkelijke uren aan verenigingen, dus dat lukte niet. Al mag je je afvragen of het theater ooit rendabel zal worden.’’

Ook het zwembad Binnenzee vindt u een verkeerde investering? [De Hotels van Oranje hebben zelf een vol continu voor hotelgasten en publiek geopend binnenbad.]

,,Ook een gevalletje ’te klein voor het tafellaken en te groot voor het servet’. Dat zijn prestigeobjecten die wethouders graag op hun naam zetten terwijl zij zich dondersgoed realiseren dat die een open einde begroting ingaat met extra zware lasten voor de Noordwijkse bevolking voor de komende 20 jaar.

Het is niet meer van deze tijd dat elke gemeente een eigen zwembad heeft. Waarom bouwden Noordwijk, Katwijk en Noordwijkerhout geen gezamenlijke geweldige sportaccommodatie rond een zwembad? Hoe bestaat het dat het ego van die wethouders zo groot is dat over de rug van de inwoners zo’n veel te duur bad wordt opgetrokken?’’

In dat bouwplan rond het zwembad heeft B&W destijds 30 miljoen verdiend door aanbesteding aan Heijmans. Daarover won de gemeente Noordwijk de rechtszaken.

,,Niemand weet hoe die vork in de steel zit. Stukken worden niet openbaar. Er is nog nooit zoveel geheimgehouden over vertrouwelijke stukken als onder het bewind van Puur Noordwijk hier. Terwijl ook die partij steeds transparantie predikt.’’

Maar in onderhandelingen over bouwvergunningen met projectontwikkelaars moet je stukken toch geheimhouden?

,,Maar nadien mag dat toch openbaar worden!’’

Sloop van hotels

Is het met de verblijfs- en vakantierecreatie in Noordwijk gedaan? De congressen vormen de redding van het dorp?

,,De financiële kracht van kleine hotels leidt hier tot afstoting, maar gaan in bijvoorbeeld Bergen nog van vader op zoon over. Ze bungelden ook aan de banken en afgelopen jaren was dat heel zwaar. Het is ook vallen en opstaan, eb en vloed. Maar de laatste decennia vooral eb, na een tijd dat het niet op kon.’’

,,Mensen vergeten te eenvoudig het verleden. Noordwijk was decennialang een bijzondere badplaats in Nederland. Noordwijk heeft een meer dan geweldig imago. Daar dragen wij ook graag aan bij. Maar er is een kwaliteitsslag te gaan. De ambitie was en is er steeds; vooral vlak voor gemeenteraadsverkiezingen maar daarna verdwijnt een plan meestal in die beroemde bureaula en worden er prompt nieuwe gemaakt. Dit terwijl andere gemeenten wel investeerden. Zoals Domburg en Bergen.’’

Wat had de gemeente concreet moeten doen voor Noordwijk?

,,De toegangswegen verbeteren. Zandvoort slipt helemaal dicht op stranddagen, maar Noordwijk ondergaat langzaam maar zeker hetzelfde lot. Er worden wel wat noodverbanden gelegd. Vraag de bus- en taxibedrijven als Beuk en Brouwer maar die daartegenaan lopen. Noordwijk is decentraler in de Randstad komen te liggen.’’

Maar slipt het dorp met betere toegangswegen niet hartstikke vol met auto’s?

,,Dat is de reden dat wij al veel parkeerplekken hebben gecreëerd op eigen terrein en nu uitbreiden met de nieuwe parkeergarage om die overbelasting te voorkomen. Dat congrestoerisme hebben wij inderdaad op gang gebracht, maar als badplaats gaat het hier helemaal niet goed.’’

,,Jammerlijke ontwikkeling want je moet een schakering kunnen bieden, ook in activiteiten. Op de Zomermarkt kuieren gasten van Hotel Corry maar ook van Huis ter Duin.’’

Had de teloorgang van kleine hotels voorkomen kunnen worden als gemeente en ondernemers samen meer in vertier bij slecht weer hadden geïnvesteerd, niet alleen een zwembad?

,,Het had gekund met meer investeringen van alle kanten. Maar dat is geweest. Wij hebben een hele fijne accommodatie met eigen golfzwembad, wellness en spa, die we gasten met slecht weer kunnen aanbieden van zeven uur ’s morgens tot elf uur ’s avonds.’’

Hotels van Oranje is aangesloten bij Marriott Hotels dat kamers boekt voor een percentage van zeg 15 procent, net als bij Booking.com?

,,Percentages noem ik niet, maar zo werkt het wel. We hebben voor 20 jaar getekend met een opzegtermijn na vijf jaar en er zijn nu twee jaar voorbij. Wij maken dat contract af en wij verkopen het bedrijf niet zoals de geruchten gaan. We willen juist de continuïteit waarborgen. Ook voor onze 350 medewerkers met hun gezinnen. Wij willen ook delen.’’

Trekken de Hotels van Oranje nu voornamelijk gasten uit grote organisaties?

,,Onder andere ja maar ook kleine bedrijven en individuele gasten. Unilever is vaste klant. Shell ook, maar daarmee mogen we in de marketing niets doen. Geen vlag, niets.’’

Om veiligheidsredenen?

,,Ja, ook Shell is een organisatie die onder een vergrootglas ligt. Shell controleert ook periodiek of we nog aan hun strenge veiligheidseisen voldoen. Die eisen vormen een surplus op de veiligheidsregels van de overheid.’’

Burgemeester Groen

U beschuldigde toenmalige burgemeester Harry Groen in 2011 van ongewenste briefjes met avances richting een jonge medewerkster tijdens een Rotary-vergadering in de Hotels van Oranje. Staat u nog achter uw verhaal? Of was het ook bedoeld om hem eruit te krijgen?

,,Ja, daar sta ik nog achter. Tweemaal is dat gebeurd…Nee, nul, geen enkel belang. Wij hebben ook niets met de Rotary die hier voor een appel en ei mocht vergaderen. Wij vinden het niets, die vlaggetjes hier op de tafel maar er zaten meerdere aardige mensen bij die club, daar niet van, afgezien van een paar idioten. Mijnheer Groen was door ons tot persona non grata bestempeld en dat werd niet gerespecteerd.’

Nooit meer goed gekomen met Groen?

,,Aanvankelijk was het een uitstekende burgemeester voor Noordwijk. We hadden in het begin een goede verstandhouding. Maar het ging bergafwaarts. Hij moest als burgemeester van Noordwijk vertrekken onder dreiging van een unanieme Motie van Wantrouwen door de gemeenteraad. Dat is een publiek geheim. Dus stapte hij uit eigener beweging op.’’

U kwam een jaar eerder al voor als bron in een negatief verhaal over Groen in De Telegraaf op 26 juni 2010 van Martijn Koolhoven, met op de vóórpagina ’Burgemeester Noordwijk corrupt?’

,,Ja, zaterdag 26 juni dat grote artikel met die enorme kop. Harry Groen die zich Chef Verkoop Noordwijk noemt. Ik word geciteerd in de derde persoon over de kwestie met die tas.’’

U heeft het helemaal gehad met Groen?

,,Harry Groen was geen incapabele burgemeester, maar wel een hondsbrutale man. Met een geur van onregelmatigheid om zich heen. U begrijpt dan wel waarom wij afscheid van mijnheer Groen hebben genomen.’’

Bouwplannen

U communiceerde voorheen met mij via (soms keiharde) advocatenbrieven, zoals uw adviseur Salman nog bleef doen.

,,Victor Salman is een prima adviseur. Maar hoe hij dat wil regelen, met ethiek en zo, dat respecteer ik. Salman en ik zijn geen verlengstuk van elkaar.’’

,,Ik wil niet meegewogen worden met kwesties uit het verleden van onze architect of onze adviseur, of nog een vader van een architect en zaken van tientallen jaren terug. Wat dan nog als onverwerkt verleden in diverse politieke stromingen zit. Ik vind dat je niet de schuld van de vader op de kinderen mag afwentelen. Ik ga geen Bijbelcitaten toevoegen al kan ik dat wel doen.’’

Al in 2010 was u bouwvolume beloofd?

,,Ja, met de brief van 2010 van het toenmalige college met wethouder Ton van Rijnberk, een verguisde maar heel deskundige wethouder ruimtelijke ordening. Wij wilden 33.000 meter, zij 22, 23.000. En we kwamen uit op 26.000 meter. Met de afspraak dat als we een overtuigend aantrekkelijk ontwerp zouden creëren, dan zou de gemeente hiervoor open staan en zouden meer meters bespreekbaar zijn. Niet als cadeautje maar om vooral niet verkokerd te denken en dat vonden wij een hele faire deal.’’

Die 26.000 meter was inclusief het congrescentrum waarvan een tijd sprake was?

,,Nee, het idee voor een NICC [congrescentrum] kwam pas later. Wij wilden die 26.000 meter vastleggen vóór er weer een nieuw college en gemeenteraad zouden komen want met die wisselingen hadden wij inmiddels slechte ervaringen. Die brief vormde dus een hard feit.’’

,,Er kwamen wat betere jaren voor onze hotels en toen kwamen we op die parkeergarage en het congrescentrum. Maar we moesten wel kijken of het haalbaar zou zijn. We hebben voor marketing en expertise de samenwerking gezocht met de RAI, de enige partij die winstgevend congresruimte exploiteert. Ook voor banken is dat een zekere rugdekking dat het congrescentrum meer is dan een mooi verhaal.’’

,,Dat congrescentrum betekende echter 10.000 m2 extra die op het bestaande volume zou komen want dat was de meerwaarde volgens ons en de toenmalige wethouders. Dus in totaal 36.000 m2 bouwvolume. Dat hebben wij B&W ook heel transparant laten weten.’’

Was dat ook echt de afspraak dat het meer mocht worden?

,,We hadden elke twee weken overleg met de gemeente en ze waren volledig op de hoogte. Onze architect Van Egmond haalde zijn internationaal befaamde collega Adriaan Geuze erbij, een gouden greep. Hij hielp met de ontwerpen en de gemeente keek mee. Die gebouwen van ons zouden 45 meter hoog worden, inclusief congrescentrum.’’

Toen kwamen jullie tekeningen waarop de vuurtoren veel hoger stond getekend dan jullie beoogde gebouwen, terwijl dat in werkelijkheid niet zo zou zijn. Iedereen viel over dat bedrog…

,,Niet waar, ook de wethouders De Lange en Van Ast waren volledig op de hoogte van de betekenis van de extra lagen van het congrescentrum voor de hoogte van onze beoogde nieuwbouw. Nadien heeft Leon van Ast zich pas met zijn partij tegen dat plan gekeerd. Om er wellicht politieke munt uit te slaan.’’

Waarom heeft de hele gemeenteraad dat bouwplan toch weggestemd?

,,Nee, dat is niet weggestemd. We hebben het voortijdig teruggetrokken omdat er zo’n oproer werd gecreëerd door Puur Noordwijk en de PvdA met als klacht dat het veel te grootschalig zou worden. Terwijl men tevoren dondersgoed wist hoe het werkelijk zat met die hoogte van 45 meter.’’

,,We hebben de beide toenmalige wethouders zelfs nog gevraagd: Willen jullie daken of koepels? Ze wilden koepels, dus toen tekenden wij koepels. Dat durf ik onder ede te verklaren.’’

[Wederhoor ex-wethouder Leon van Ast: ,,Als de gemeente spelregels afspreekt moet ook Hotels van Oranje zich daaraan houden. Daar stond ik voor in als wethouder. Onderzoek door Houthoff Buruma concludeerde dat gehandeld is zoals van de overheid mag worden verwacht. Pas in het door HvO ingediende principeverzoek werden voor het eerst bouwhoogtes en bouwlagen met de gemeente gedeeld. De vuurtoren was 1,5 keer hoger was ingetekend dan deze in werkelijkheid hoog is. In de praktijk zouden de appartementen bijna 2x zo hoog als de vuurtoren te worden. Later zijn plannen gelukkig aangepast en we zijn blij dat HvO kan bouwen.’’]

In 2013 bevestigde de krapste meerderheid van de vorige gemeenteraad de bouwvolumes, maar met de verkiezingen veranderden de verhoudingen en vond u oppositie voor uw plan?

,,Door die brief uit 2010, bevestigd door de aangenomen motie van februari 2013, was het voor ons een stap verder met de bouwvergunning. Maar na de verkiezingen met een nieuw college ging men ons weer tegenwerken. Het is allemaal zeer manipulatief geworden. Met de hakken in het zand: Tot hier en niet verder. Met methodieken die onwelriekend zijn geweest.’’

Van beide kanten toch? Met een Platform Initiatief Noordwijk (PIN) dat u steunde versus een Stichting Platform Ons Noordwijk (PON) tegen de plannen?

,,PON is alleen opgericht om ons dwars te zitten. Dat was hun enige belang. De mensen die zogenaamd opkomen voor Noordwijk hebben nooit één eurootje op elkaar gelegd voor Noordwijk.’’

U bedoelt Puur Noordwijk en met name wethouder Leon van Ast?

,,Het is aan de deskundigheid van Victor Salman, mijn partner Charles de Boer en de andere adviseurs te danken dat we daar doorheen kwamen. Op alle fronten is elke meter ter discussie gesteld. Dat moet je dan elders ook doen als wethouder bij andere bouwprojecten.’’

,,Er is valse informatie verspreid. Dat overledenen onze steunbetuiging naar het gemeentehuis gestuurd zouden hebben. U weet niet hoe kwalijk deze gemeente geopereerd heeft ten opzichte van ons.’’

[Wederhoor gemeente: er kwamen inderdaad zienswijzen van één of meer reeds overleden personen.]

Vertel…

,,Niet meer, men heeft alleen uit politieke overwegingen geprobeerd om ons met een rapport van BügelHajema de publieke opinie welbewust op een verkeerd been te zetten met een limiet van 19.000 m2. Door welbewust een aantal dingen niet mee te tellen. Daar is Puur Noordwijk de kwade genius van geweest.’’

Het ging toch ook om hoogten, bouwvolumes, inhoudelijke zaken? ’Inclusief congrescentrum?

,,Nee, dat is nooit formeel vastgelegd. Daar waren wij ook niet mee akkoord gegaan. Uitbreiding was bespreekbaar bij een mooi ontwerp en een congrescentrum was niet inbegrepen. Een overheid moet een gelijk speelveld creëren voor iedereen. Dat is uitdrukkelijk niet gebeurd.’’

Hoeveel geld heeft u mijnheer Stol met zijn PIN betaald?

,,Waarom vraagt u zich niet af hoeveel geld Puur Noordwijk heeft gestoken in PON?’’

Doe ik ook. Wat is het belang van burgers om zo hard voor een bedrijf te lobbyen?

,,Wij hebben niemand van die mensen van PIN op de loonlijst staan. Ze laten zich ook niet door ons sturen. Mijnheer Stol vind ik zelfs een ongeleid projectiel in de goede zin des woords, maar wel een intellectueel. Hij gaat heel goed om met de Wob [Wet openbaarheid bestuur] en het amendement tegenover de gemeente. Wij helpen PIN mee denken om die dwaling met het amendement recht te zetten.’’

Jullie zijn er keihard ingegaan met de lokale advertentiecampagne?

,,Wij hadden die mensen ook persoonlijk op hun falen kunnen aanspreken in het openbaar, op hun draaierij en leugenachtigheid.’’

Wie?

,,Nu is het voorbij, de raad ging unaniem akkoord. Onze rechten dreigden ons te worden afgenomen. De afspraken waren helder met de brief van 10 februari 2010. Een verkiezingsuitslag kan geen belofte breken. Dat heeft Puur Noordwijk wel uitdrukkelijk geprobeerd.’’

U dreigde ook elders te investeren, ook een dreigement…

,,We opperden de mogelijkheid, maar dreigden niet. Nog steeds kunnen we het congrescentrum elders gaan bouwen. Het is een goed plan en Noordwijk krijgt er nog spijt van ons die extra ruimte niet gegund te hebben, want het gaat economisch niet goed met Noordwijk.’’

U wilde het dus toch bouwen?

,,Nee, want de banken leenden toen geen geld, nu weer wel. Maar nu is de gein er wel af met deze gemeente. Het hoeft niet meer.’’

Campagne met Paradijs

Waarom heeft u Sjuul Paradijs, ex-hoofdredacteur van De Telegraaf – en al jaren een goede kennis die vaak positief schreef over uw hotels – erbij gehaald en waarvoor?

,,Vanwege zijn expertise met publiciteit. Hij heeft een plan gemaakt dat we onze zaak zo, bam, in de landelijke media te brengen. Daar was Noordwijk waarschijnlijk wel bang voor.’’

Ik neem aan dat Sjuul Paradijs ook uw paginagrote advertenties in lokale kranten hielp formuleren?

,,Daar is hij ook bij betrokken geweest. Die advertenties waren wel een drukmiddel, dat is duidelijk. Wij zijn echter niet begonnen met media, maar de tegenpartij is begonnen met een campagne met een welbewuste misleidende vuurtorenhoogte als inzet.’’

U ging er niet zachtjes in met die advertentiecampagne, maar met gestrekt been. Waarom?

,,Ik zal u vertellen, er lag een scenario klaar dat nog een paar tandjes erger was. Dat heb ik mijnheer Gutlich [bemiddelaar D66, red] ook verteld: ’Dick, het geeft niks, maar dit ligt klaar straks.’’

Dat is toch chantage?

,,Nee, gewoon vertellen waar je aan toe bent met mij. Wij hadden de offertes voor die campagne. Ze konden kiezen, open kaart.’’

U speelt powerplay met geld…

,,Ho, ho, wij moeten het uit eigen zak betalen, zij spelen met geld van de gemeente.’’

De heer Paradijs had berekend dat voor, zeg maar, 350.000 euro aan advertentieruimte, u de landelijke media kon bereiken met uw verhaal. Dat werpt u de bemiddelaars namens politici voor de voeten. Dat is puur een dreigement?

,,Nee, nee, want het is niet als dreigement bedoeld. Het is een verschil hoe ik het tegen u zeg en hoe u het binnenkrijgt. Het is uw eigen interpretatie. Ik heb het zo gebracht: als, als, als, dan, dan, zoals u het schetst zou je het zo kunnen uitleggen maar zo is het niet gegaan. En zo was onze relatie met Dick Gutlich ook helemaal niet. We wilden onze afspraken gerespecteerd hebben.’’

Maar kon als chantage worden uitgelegd, zegt u zelf…

,,Nee, dat kan het zeker niet. Maar ik heb wel gezegd dat we tot aan de verkiezingen lucht zouden hebben om ons te manifesteren. Daar ligt een campagne aan ten grondslag.’’

Dus ook dreiging om de coalitiepartijen in Noordwijk die tegen uw bouwplan waren kapot te maken voor de volgende verkiezingen? Dat beseften ze heel goed?

,,Kapot maken zijn geen woorden die ik in de mond neem.’’

Wat dan wel?

,,Wij waren voor ons belang opgekomen om het recht te doen laten zegevieren. Te doen wat is toegezegd, die 26.000 m2.’’

En u zou ze daarop afrekenen vóór de volgende verkiezingen met deelname in de campagne?

,,Wij waren bereid om ons recht te halen.’’

Dat is een afdoend antwoord. Bemiddeling leverde in 2016 wonderlijk snel resultaat op na jaren soebatten…

,,We hebben elkaar gevonden in drie gesprekken. Daarin heeft de heer Gutlich namens D66 [als voorzitter] meesterlijk gepresteerd moeten wij zeggen. Alle partijen stuurden intelligente mensen. Als lid van de partijen, ook van D66, kan ik bij ledenvergaderingen zijn. Zo ook bij D66, maar als het over ons gaat, verwijder ik me altijd wel even. Ze wisten hoe het zat en voelden zich ongemakkelijk, wisten ook na adviezen van de advocaten van Houthoff Buruma en van Van der Felz, dat tegenhouden voor de gemeente juridisch volstrekt geen haalbare kaart was.’’

Stukken die geheim zijn. Hoe komt u eraan?

,,Natuurlijk zijn die geheim, maar slapen doe je ’s nachts. We hebben ze ook niet. Maar we kennen ze wel.’’

U bent wel een boefje af en toe…

,,We worden gepiepeld, afspraken geschonden. Stukken voor ons weggehouden. Waarom zijn stukken geheim? Omdat het de politici niet uitkomt om die openbaar te maken.’’

De grove fout met een bestemmingsplan die 6.000 m2 (30 miljoen euro) te veel vergunde ruimte aan de Wilhelminaboulevard oplevert voor vastgoedspeculant Van de Putte hielp u ook? Puur Noordwijk had een probleem, die konden u niet langer dwarszitten?

,,Ik zie dat los van elkaar, met Van de Putte heb ik niets te maken. Wel is het onbegrijpelijk dat ze bij ons met een microscoop de geplande bouwoppervlakte meten en daar even 6.000 meter cadeau doen.’’

Jullie stapten ook naar de rechter?

,,Jazeker, er liepen procedures bij de bestuursrechter en bij de Raad van State. Nu er een unaniem raadsbesluit is voor onze bouwplannen is de essentie hiertoe vervallen. Ze wilden ook dat we alle Wob-verzoeken zouden intrekken. Dat hebben we niet gedaan.’’

Het was feest bij u na de overeenstemming met bemiddelaars?

,,Ik zag dat niet zoals een overwinning, maar we werden gedwongen om te gaan denken in machtsblokken van degenen die voor en tegen onze plannen waren.’’

’100 miljoen’

De investeringsbedragen zijn vaag. In het FD stond 100 miljoen, mooi rond…

,,Laten we het helder houden Het bouwplan praat over een omzet. Dat is geen rendement. Die door u genoemde 8.000 euro per m2 is wellicht haalbaar aan de zeezijde, aan de landzijde wel minder.’’

Gemiddeld 7.000 euro per m2, bij 18.000 m2 totaal van circa 100 appartementen, maakt 126 miljoen euro verkoopwaarde. Dan nog hotel en horecaruimte. Welke investering staat daartegenover?

,,Zo’n 40 miljoen is voor de hoteluitbreiding, de plinten [begane grond] met horeca en wellicht ook voor een deel van de appartementen. Of: 40 miljoen voor hotel en plint, 60 miljoen voor appartementen. Dat zou zo maar 100 miljoen kunnen zijn. Laat die 100 miljoen maar staan. Het is nog niet exact bekend. Anders denken mensen nog dat wij 100 miljoen in onze zak gaan steken en dat is echt een utopie.’’

Hoeveel wel?

,,Berekent u dat zelf maar. Wij weten dat nog niet.’’

U kunt veel makkelijker een sloot geld binnen harken met appartementen, waarom nog risicovol investeren in een congrescentrum op uw leeftijd?

,,Dat is nogal eenzijdig. Als wij zo dachten hadden we al die driesterrenhotels al lang vervangen door appartementen. Dat hebben we nooit gedacht. We willen mooi bouwen.’’

Gaat u die appartementencomplexen afstoten?

,,Dat is een verkeerde vraag. Ze worden verkocht, misschien gaan we ook wel een deel verhuren. Er komen honderd suites en hotelkamers bij in Hotel van Oranje om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen. We stoten het hotel niet af. ’’

Bent u dan persoonlijk veranderd, want de hele campagne en felheid kwamen over als hebzucht voor de meest lucratieve bouwvergunning?

,,Dat is vreemd. De bouwvergunning heeft niets met hebzucht te maken, maar met rechten en afspraken. We hebben nooit één meter te veel gevraagd. Nu wordt er over hebzucht gesproken, dat we 100 miljoen zouden beuren. Met hebzucht wordt absoluut geen recht gedaan aan onze manier van werken.’’

De hoogbouw met appartementen levert het meest op…

,,Hoogbouw is weer zo suggestief, het zijn geen torens. Het zijn zes lagen appartementen. Dat is geen hoogbouw. De huidige Bosflat is hoger. Het wordt net zo hoog als De Heemborgh. Vindt u dat hoogbouw?’’

Jawel, en elke bouwlaag extra in de vergunning levert vele miljoenen op …

,,Geld is een ander aspect dan hebzucht. Onze Oranje Promenade bieden we voor niets voor evenementen aan. Wij hebben ook Noordwijkse leveranciers en voelen ons met hen financieel verbonden. Dat heeft niets met hebzucht te maken maar met economie.’’

Die evenementen zijn toch ook voor jullie goed, win-win?

,,Er wordt zo makkelijk gekletst dat wij het zo makkelijk hebben. Dat we rupsjes nooit genoeg zijn, verdraaide feiten. Het komt ons echt niet aanwaaien.’’

Waarom fêteert u bestuurders en politici die op uw verjaardagsfeest en andere feesten komen of meevaren met Sail?

,,We varen regelmatig met ons eigen schip de Duke of Orange. Wij hebben met Sail in 2005 gevaren met het Noordwijks college en in 2010, en in 2015 wordt dat ineens een probleem omdat we een bouwplan hebben? Wij zijn geen projectontwikkelaar of aannemer die gronden moet hebben, en extra bouwvergunningen.’’

,,Ook bij het Amsterdam-diner ten behoeve van het Aidsfonds waar we medeoprichter van zijn, nodigen we allerlei mensen met verschillende posities uit. Omdat wij die mensen aardig vinden. Alle Noordwijkse burgemeesters zijn mee geweest: Van der Sluijs, Lokker, Groen. Net als de president van Akzo of Unilever of van ING Bank. Omdat het handel is.’’

Dat is het: Het college van B&W helpt ook uw handel? Het is toch handig om sympathie van mensen voor je te winnen, ook van politici?

,,Nee, het bedrijfsleven brengt handel en de anderen zijn gewoon relaties. Het zou in bepaald daglicht gesteld kunnen worden door negativisten en daar zou ik hen niet eens ongelijk in kunnen geven als wij dat voor het eerst zouden doen. Maar wij hebben ze ook altijd al uitgenodigd toen we nog geen enkel belang hadden.’’

Persoonlijk

Bram Mol (1959) is al 34 jaar de partner van Charles de Boer (1958) en ze zijn 15 jaar getrouwd.

Hoe kenschetst u zichzelf?

,,Ik ben een christen-liberaal-democraat en daar ben ik trots op. We runnen een bedrijf met arbeidsrust en een extreem laag ziekteverzuim. Ik probeer alles in redelijkheid- en billijkheid op te lossen.’’

Hoe lang wilt u hotelier blijven?

,,Zolang ik nog goed van geest en lijf ben, vind ik het nog een prachtig beroep. Niets is voor de eeuwigheid. We hebben onze voeten in het Noordwijkse zand staan. Anders waren wij allang op een bod ingegaan. Het hoeft geen betoog dat wij dan ook makkelijk zonder de nieuwbouw uitbreiding voort kunnen leven. Wij willen er echter iets van maken.’’

Is het moeilijk altijd samen het werk mee naar huis te nemen?

,,Dat ook, maar ook de spanningen en het vele plezier. Beide kanten deel je zakelijk en privé.’’

Bent u Bijbels opgevoed?

,,Ik kom uit een ras-CHU-nest, Nederlands-Hervormd ja en met de Bijbel opgevoed en ik ging naar de School met den Bijbel. De Heidelbergse Catechismus was onze leidraad en ken ik van voor naar achteren en terug. En ik heb Belijdenis gedaan. Geen moment spijt van. Dat hoorde bij mijn opvoeding. In een klein stadje, Muiden, zeer protestants.’’

Gezien uw geaardheid was dat moeilijk misschien?

,,Dat was geen feest. Ik ben de zoon van een aannemer, een echte aannemer. En je weet, mijn geaardheid komt in de bouwwereld niet openlijk voor. Het is een natuurspeling. Ik heb er niet voor gekozen. Ik schaam me er dan ook niet voor.’’

Was u actief voor emancipatie?

,,Ik heb m’n keel nog schor gesproken om te helpen met fondsenwerving om het homohuwelijk voor elkaar te krijgen. Met het CDA in de regering was dat onmogelijk, maar met Paars I is het voorbereid en met Paars II ingekopt. Via Jan-Wolter Wabeke en de Gay Krant van Henk Krol zijn toen fondsen bijeengebracht voor de lobby en de nodige juridische procedures. Wij zijn blij dat we een kleine bijdrage mochten leveren voor een groot effect. Toenmalig minister Hirsch Ballin van het CDA was fel tegen, maar gaf tien jaar later nog toe dat hij het fout had gezien.’’

,,Nog altijd zijn de contacten met Wabeke, oud-Ombudsman en landelijk Hoofdofficier, bijzonder goed. De richting die Krol later heeft gekozen, bevalt ons minder en wij hebben de banden fors losser gemaakt.’’

Beïnvloedt dit uw houding?

,,Wij oordelen niet op geloof, ras of geaardheid. Ik ben Nederlands Hervormd, maar onze assistente is katholiek, onze algemeen directeur ook.’’

,,Ook laten wij ons niet beoordelen. Wij worden dus geen lid van clubs waar je wordt geballoteerd, zoals de Koninklijke Nederlandse Zeil en Roeivereniging in Muiden, of de Rotary of de Lions. Straks boven worden we geballoteerd en moeten we rekenschap afleggen. Maar niet tevoren door gelijkwaardigen en al helemaal niet vanwege je geloof, ras of geaardheid…’’