Horecafamilies en Harry Mens, maar ook het grote Huis ter Duin en Hotels van Oranje. Allen azen ze met succes op bouwvergunningen van de gemeente Noordwijk om zeer dure appartementen te bouwen.

[Dit is het vijfde deel van de serie van Peter Olsthoorn over politiek en vastgoed in Noordwijk, die gepubliceerd is in het Leidsch Dagblad. Dit artikel verscheen op 30 december 2016]

Ooit telde Noordwijk ruim tachtig hotels. Die waren drie tot vier maanden per jaar nagenoeg vol, tegen goede prijzen; betaald door de beter gesitueerden in Nederland en Duitsland die met hun gezinnen vakantie vierden te Noordwijk. Tot en met de Belgische koningin Astrid.

Noordwijk verloor de laatste jaren zijn grandeur. Ryanair en Easyjet vliegen goedkoop naar mooi weer. Booking.com drukt de hotelinkomsten, net als Airbnb. Toen kwam er ook nog een crisis. Tegen zoveel klappen is niet op te boksen. ,,Daarmee is definitief een einde gekomen aan een weekje Noordwijk boeken. We transformeren alles naar lucratieve appartementen met daaromheen horeca’’, vat ex-wethouder Leon van Ast de teloorgang van Noordwijk als vakantiebestemming samen.

Tegen zoveel klappen is niet op te boksen. ,,Daarmee is definitief een einde gekomen aan een weekje Noordwijk boeken. We zitten in de laatste generatie van kleine hotelexploitanten. We transformeren alles naar lucratieve appartementen met daaromheen horeca’’, vat ex-wethouder Leon van Ast de teloorgang van Noordwijk als vakantiebestemming samen.

Het groeiende congrestoerisme, waarvan vooral de grote hotels Huis ter Duin, Hotels van Oranje en Palace profiteren, maakt het verlies aan badgasten nog wel iets goed; met de uitstraling naar strandtenten die als nooit tevoren draaien en een handvol restaurants en kleinere hotels. Maar niet zo veel hotelbedden als in de topjaren nodig waren.

Kleinere exploitanten proberen weg te komen met een ruim pensioen door hun hotels af te breken en er appartementen voor in de plaats te zetten. Enkele moedige ondernemers die doorgaan met hun hotel, bouwen een buffer op met extra investering in verkoop appartementen. Deze leveren direct goed geld op, ook om bankschulden te voldoen.

Dus verwerkt Noordwijk tientallen vergunningaanvragen om hotels uit te breiden met, of te vervangen door appartementen. En meer dan dat, want de vastgoed- en horecamarkt willen er, als het even kan, wel de nodige miljoenen aan overhouden. Dus eisen ze bij de gemeente Noordwijk niet enkel de omzetting van hotel- naar woonbestemming. Maar ook uitbreiding van vierkante meters en toegestane bouwlagen en –hoogten.

De bekende makelaar Harry Mens daarover: ,,De verlangens van de ontwikkelaars zijn te hoog. Ze zoeken constant het gaatje op of er nog bouwlaagje bij kan, nog een paar appartementen extra vergund kunnen worden. Dat soort zaken meer. Dat is gewoon niet goed.’’

Heftige strijd is het gevolg, vaak jarenlang, tussen vastgoed en horeca enerzijds en anderzijds de gemeente en omwonenden die de hakken in het zand zetten. Die strijd winnen ondernemers steevast, vooral gezien hun geduld. Van Ast: ,,Als een college, bestuurder of gemeenteraad in de weg staat dan is een periode van vier jaar voor een vastgoedontwikkelaar te overzien.’’

Heineken

Vele jaren voerde Freddy Heineken met succes strijd tegen nieuwbouw van een hoog appartementencomplex aan de Koningin Astridboulevard, tegen de duinen gelegen. De biermagnaat en bekendste Noordwijker dreigde zijn uitzicht op zee te verliezen vanuit zijn villacomplex met de Heineken-groene daken in de duinen. Een af te breken krot bleef dus staan. Pas na Freddy’s dood kwam de vergunning los. Tot vreugde van Truus van Gaal en haar man Louis die nu een van ‘s lands fraaiste appartementen bewonen.

Voetballer Dirk Kuyt speculeerde om zijn bezit te vergroten, onder meer met juwelen. Hij werd volgens De Telegraaf een van de slachtoffers van de ‘roofbutler’ van Huis ter Duin die echte juwelen voor namaak verwisselde.

Eerder kreeg Kuyt vergunning voor nieuwbouw van een kapitale villa in de miljonairswijk De Zuid in Noordwijk op de 4400 m2 eigen grond. Hij liet echter te veel duin afgraven voor een trapveldje om met dochter en drie zonen partijtjes voetbal te spelen.

Wie misgunt hem dat? Niet het gemeentebestuur van Noordwijk dat voor de illegale aanleg een gedoogregeling bedacht. De morrende gemeenteraad vroeg het bestuur: ‘Wordt er eigenlijk wel gehandhaafd met bouwen in villawijk De Zuid?’

Meer vermogende Katwijkers trekken naar deze Noordwijkse villawijk, omdat Katwijk er weinig ruimte voor biedt. Zo bouwt de mededirecteur van Europa’s grootste visserijbedrijf Parlevliet & Van der Plas (PP), Diederik (Diek) Parlevliet, een van de grootste villa’s.

Wim van der Plas (geen familie), eigenaar van mondiale bloemenhandel Van der Plas Groep, strijkt ook in Noordwijk neer. Hij kocht twee percelen om in 2017 te gaan bebouwen. Beiden bevestigen hun verhuizing naar Noordwijk.

Wijkvereniging De Zuid bond ooit de strijd aan tegen het bouwplan voor vervanging van hotel Zee en Duin – inmiddels een bouwval – aan de fraaie Astridboulevard door een appartementencomplex.

De eigenaar, belegger Tissoni in Nijmegen, had al in 2005 een bouwvergunning gekregen. Die druiste echter in tegen het bestemmingsplan, zo bevestigde de rechter in een zaak van de wijkvereniging tegen de gemeente. Volgens de voorzitter werden bestuursleden vanwege hun verzet onder zware druk gezet en geïntimideerd met schadeclaims van 100.000 euro. Later ging het gerucht dat bezwaarden juist geld was geboden, maar dat is niet bevestigd.

Tissoni kreeg later hulp van, wie ook anders, ex-wethouder Victor Salman. Na mediation kwam er uiteindelijk overeenstemming. Zo zag wethouder Leendert de Lange, later VVD-Kamerlid, in 2010 een majeur probleem opgelost. Vervolgens verrees met de Residence Zee en Duin het grootste pand aan de Astridboulevard.

Tissoni had vóór er gebouwd werd de twee penthouses als één woning verkocht aan Ad Scheepbouwer, destijds nog KPN-bestuursvoorzitter die fortuin maakte met de redding van het concern. Als tegenstander tegen die bovenste etage ontmoetten Tissoni en Scheepbouwer Martinair-oprichter Martin Schröder. Hij bewoont het penthouse in het naastgelegen Zonnewende en heeft geen zin om Scheepbouwer in zijn slaapkamer te laten gluren. Dat laat hij weten tijdens een gemeentelijke hoorzitting. Maar wat blijkt: ook Zonnewende is hoger gebouwd dan toegestaan in het bestemmingsplan. Dus de eminence grise van de Nederlandse luchtvaart – die tijdens de bouw nog even vijftien meter omhoog klom tegen de bouwstelling – woont zelf in zekere zin illegaal.

Ook burgemeester Harry Groen van Noordwijk toont in deze zaak zijn specifieke kwaliteiten. Tijdens een bewonersvergadering begint hij van achteruit de zaal, niet helemaal fris meer, plots te roepen dat de wijkvereniging moet inbinden. Het valt even stil, dan wordt geen acht mee geslagen op deze opvallende inspreker.

Groen

In een andere zaak rond hotelsloop en nieuwbouw komt het tot een harde aanvaring tussen Groen en Lenie Scholten-Droog, eigenares van hotel De Branding. Ze is in juni 2010 een belangrijke bron voor een artikel in De Telegraaf met tal van beschuldigingen over gesjoemel van Groen, en vriendjespolitiek met lokale projectontwikkelaar Ab van der Wiel.

Scholten-Droog: ,,Na dertig jaar hard werken wilden de burgemeester en zijn vriendje de projectontwikkelaar mijn hotel inpikken om er villa’s te kunnen bouwen.’’ Van der Wiel had reeds de naast hotel De Branding gelegen hotels Lichtboei en Duin en Dal verworven en wil een nog groter perceel om villa’s te bouwen.

Scholten-Droog weigert direct te verkopen en krijgt prompt geen brandvergunning meer van de gemeente onder burgemeester Groen. Ze verbindt beide zaken. ,,Groen zei: ‘Ga maar naar Van der Wiel’. Ik was kapot, ik ben de enige in Noordwijk die is gesloten terwijl alle andere hotels een jaar de tijd kregen aanpassingen te plegen.’’ Groen ontkent dit in datzelfde artikel, maar noemt zichzelf wel ‘Chef Verkoop Noordwijk’.

Mevrouw Droog moet na een kort geding ruimhartig – en duur – rectificeren in De Telegraaf. Maar inhoudelijk wint ze haar zaak alsnog in 2014. De rechtbank veroordeelt de gemeente Noordwijk tot betaling van 400.000 euro schadevergoeding plus onkosten en rente omdat de brandvergunning ten onrechte is ingetrokken. Dat er sprake was van opzet van Groen en Van der Wiel is daarmee niet bewezen. Maar mevrouw Scholten-Droog weet genoeg.

Later wordt het hotel tijdelijke woonruimte voor ontheemden, bijvoorbeeld voor mensen uit een scheiding, tot het in 2016 alsnog ontruimd moet worden omdat er opnieuw geen brandweervergunning wordt verstrekt.

CDA

Diezelfde Van der Wiel komt even daarvoor in harde aanvaring met het CDA. In een open brief rept de projectontwikkelaar van stelstelmatige benadeling door het CDA in Noordwijk. Het CDA is al decennia nauw verbonden met concurrerende aannemers als De Raad en Alkemade die vroeger ook raadsleden voor het CDA leverden.

Het CDA schuift, daar is hij weer, Victor Salman naar voren om de zaak te sussen. Van der Wiel, die nauwe banden had met sommige VVD’ers als ex-burgemeester Groen, krijgt daarop wat meer bouwklussen toegeworpen en de vrede wordt getekend. Nu is hij de centrale man bij de bouw van een nieuwe woonwijk waarvoor hij belangrijke stukken grond tijdig wist te verwerven.

Die VVD-relatie van Van der Wiel op zijn beurt is bron voor een keiharde aanval van bouwbedrijf De Raad, inmiddels geleid door een schoonzoon, Paul Brandjes. Hij schrijft de gemeenteraad over zijn vermoedens van een frauduleuze relatie tussen de Noordwijkse VVD-fractie en Van der Wiel. Ze zouden onder één hoedje spelen bij bezwaren tegen het gunnen van een bouwproject aan De Raad.

Brandjes stuurt een lokale krant en het Leidsch Dagblad een kopietje en dat komt hem op een kort geding te staan wegen schending van eer en goede naam van zijn concurrent. Brandjes kan louter aanwijzingen overleggen en geen harde bewijzen. Hij wordt veroordeeld dot rectificatie. Maar wist iedereen niet hoe het zat?

Lekker

Soms gaat het soepel. Zoals recent met Harry Mens die hotel-restaurant Lekker koopt van lokale horecamagnaat Henk Hoogervorst. Mens krijgt snel een bouwvergunning omdat hij binnen de bouwkaders blijft, waar anderen jarenlange strijd met de gemeente voeren.

Ook een ruilhandel met vergunningen voor familie Van den Berg is er relatief snel door. Voor de bouwval van Hotel Belvedère wordt een vergunning verleend voor de bouw van een complex met 11 appartementen van minimaal 1 miljoen euro. Met het geld kunnen de Van den Bergs het vervallen hotel Clarenwijck aan de Astridboulevard ombouwen tot kwaliteitshotel Vesper. Samen met hun strandtent en -restaurant aan de overkant een aantrekkelijk complex. Iedereen blij.

Veel langer moest de familie Van der Zalm steggelen voor een bouwvergunning voor vervanging van het te slopen Zeemotel Noordwijk. De rechtbank schorste de bouwvergunningen, in hoger beroep werd het teruggedraaid. Nu zijn er appartementen te koop voor ruim 1 miljoen euro, naast een te bouwen ‘appartementenhotel’. Een ander deel van de familie breidt een traditionele strandtent met succes uit.

Zelfs het grote Huis ter Duin gaat twee vervallen kleine hotels die ze kocht slopen om er appartementen te laten bouwen. Midduyne en Opduin in villawijk De Zuid. ‘Residence Opduin’ zal met een kleine 2000 m2 bruto 15 miljoen aan waarde opleveren voor de familie Noorlander, de eigenaar van Huis ter Duin.

Omwonenden zijn vaak blij met hotelsloop, mits de appartementen niet te hoog worden. Immers, ter overbrugging zijn veel hotels ‘gevuld’ met Polen; weinig vierkante meter per Pool, om de huurprijs te drukken. Niet zelden bracht dit parkeeroverlast, dronkenschap en herrie van vroeg startende auto’s met zich mee.

Ook de Polen waren geholpen met de overbrugging de afgelopen tien jaar. De meesten zijn ondertussen aan hun eerste woning toe, terwijl hun kinderen hen het op school geleerde Nederlands proberen bij te brengen. Zeker niet alles is hommeles te Noordwijk.